Interview in Cobouw GRAUSBOUW vertelt over veiligheid in de bouw

Heeft u dat wel eens meegemaakt, een ongeval op de bouwplaats?
Vanhommerig: “Er gebeurt natuurlijk wel eens wat. Maar nooit heel ernstige dingen. Het komt wel eens voor dat mensen zich in de vingers zagen.”

Schoonenberg: “Een paar jaar geleden heeft een medewerker van een onderaannemer zijn been gebroken doordat hij van een ladder viel. Maar verder gelukkig geen serieus letsel.”

Wat heeft u daarvan geleerd?
Schoonenberg: “Dit soort dingen ontstaan vaak door de gedachte dat je bijvoorbeeld ‘snel nog effe iets moet afzagen’. Daarbij worden de basisregels voor veiligheid vergeten, zoals het juist verankeren van een ladder, of een medewerker om hulp vragen.”

Vanhommerig: “Soms zit een fout in een klein hoekje, doordat iemand de veiligheid van een zaagmachine afhaalt en vergeet terug te zetten. Die beveiliging zit er niet voor niks. Blijf daar dus vanaf. Veel onveilige situaties ontstaan door routine, doordat mensen de dingen doen zonder na te denken. Dat moet je soms doorbreken, omdat ze het anders moeten gaan doen.”

Maar als iedereen zich aan de voorschriften houdt, is er toch niets aan de hand?
Schoonenberg: “Regelgeving is goed, maar kan soms ook contraproductief werken. Uiteindelijk staat of valt een goed veiligheidsbeleid vooral met het begrip en de steun van de mensen op de bouwplaats. Die bewustwording kan je niet opleggen met regels, het moet ook van de mensen zelf komen.”

Vanhommerig: “Door VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers, red.) ga je niet veiliger werken. Het probleem met certificeringen is dat ze vooral gebruikt worden als er een calamiteit plaatsvindt. Dan gaat iedereen ineens stempeltjes zoeken. Maar je moet je niet verschuilen achter certificeringen. Het gaat erom hoe een bedrijf en de medewerkers met veiligheid omgaan.”

Hoe doen jullie dat?
Schoonenberg: “Bij ons krijgt iedereen op een vaste dag in de week een toolbox over allerlei onderwerpen die met veilig werken te maken hebben. Zoals het gebruik van een harnas voor valbeveiliging, of het herkennen van asbest in bestaande bouw.”

Vanhommerig: “We informeren met regelmatige toolboxen, maar we zorgen er ook voor dat we elkaar voortdurend aanspreken op het gedrag. Als je iets ziet dat niet klopt, meteen zeggen. Als er een bijna-ongeval plaatsvindt, moeten we dat weten. Daar kan je van leren.”

En heeft het resultaat?
Vanhommerig: “Ja, ik merk dat mensen elkaar sneller wijzen op iets dat niet klopt. Men is zich bewust van hun verantwoordelijkheid.”

Schoonenberg: “Absoluut. Maar dat heeft niet alleen met toolboxen te maken. We gaan ook in gesprek met elkaar over hoe je veiliger kan werken. Die bewustwording moet ook uit de mensen zelf komen.”

Lukt veilig werken ook onder tijdsdruk?
Schoonenberg: “Wij werken onder strenge veiligheidsregels. Dat vertellen we ook aan een opdrachtgever. Dat het soms betekent dat werk duurder wordt of langer duurt doordat er bepaalde maatregelen worden getroffen; het zij zo. Als iemand een dakdoorvoer moet zagen, dan moet het veilig en moet er een tweede man bij zijn. Ook als dat betekent dat iemand van een ander werk moet komen.”

Vanhommerig: “Als het om veiligheid gaat, zijn de factoren tijd en geld niet belangrijk. Wij zijn inmiddels van die tijdsdiscussie af. Er moet geen grijs gebied zijn. Het moet veilig zijn, punt.”

Weten onderaannemers dat ook?
Schoonenberg: “Onderaannemers volgen ook toolboxen bij ons en weten allemaal hoe wij denken over het veiligheidsbeleid. Onveilig werken heeft consequenties, en dat besef is er wel hoor.”

Vanhommerig: “Wij werken alleen met mensen die helemaal achter dit beleid staan. De eisen zijn duidelijk, en dat weet iedere onderaannemer ook. Maar dat betekent wel dat je goed moet communiceren.”

---

Do’s and don’ts

Do’s

• Wijs mensen erop dat ze verantwoordelijk zijn voor elkaar. Het gaat erom dat iedereen aan het eind van de dag weer veilig thuiskomt (Schoonenberg).
• Ga er serieus mee om, maar realiseer je dat veilig werken ook een beetje extra tijd gaat kosten (Vanhommerig).

Don’ts

• Als je tijd en geld leidend laat zijn in de opdracht, dan gaat dat ten koste van de veiligheid. Sta sterk in de schoenen! (Schoonenberg).
• Geen concessies en blijven herhalen (VanHommerig).
• Ga niet te snel met het vingertje wijzen. Soms moet je zoeken naar een compromis tussen regels en een veilige praktijk (Schoonenberg).